Jak dbamy o nasze konie

Profilaktyka zdrowotna

Najważniejszym aspektem zdrowotnym, z resztą nie tylko u koni jest profilaktyka zdrowotna. W przypadku koni jest to wspomaganie mechanizmów obronnych konia w walce z pasożytami i chorobami zakaźnymi, przeglądy weterynaryjne, poprawa warunków środowiskowych, przestrzeganie kalendarza szczepień oraz zapewnienie poziomu pracy dostosowanego do potrzeb, możliwości i wieku konia. Poniżej opisaliśmy trzy najważniejsze kwestie o jakich każdy koniarz powinien wiedzieć i nie jest to porada weterynaryjna a raczej naświetlenie potencjalnych problemów.

Szczepienia

Szczepienia należy wykonywać zgodnie z kalendarzem szczepień. Najważniejszymi szczepieniami dla koni to szczepienia przeciwko: grypie, tężcowi, zakażeniom Herpesvirus i wściekliźnie, ponieważ te choroby stwarzają realne poważne zagrożenie zdrowia i życia naszych ulubieńców.

Odrobaczanie

Poważnym zagrożeniem dla zdrowia konia są inwazje pasożytów. Mogą one prowadzić do zaburzeń ze strony układu pokarmowego (biegunki, kolki, zaburzenia wchłaniania), a w efekcie spadku masy ciała, spadku odporności, oraz anemii. Terminy odrobaczania dobrze jest planować zgodnie z rozpoczęciem oraz zakończeniem sezonu pastwiskowego. Pozwoli to na ograniczenie zanieczyszczenia wybiegów jajami pasożytów. Weterynarze zalecają czterokrotne odrobaczanie w ciągu roku. Należy pamiętać, że zabieg odrobaczania musi być wykonany jednocześnie u wszystkich koni w danym stadzie/stajni.

Zęby

Kontrola uzębienia jest bardzo ważną czynnością w profilaktyce zdrowotnej koni. Konie w warunkach stajennych często żywione są paszą przetworzoną, co powoduje nierównomierne wycieranie się zębów koni. Przede wszystkim widoczne jest to na zębach trzonowych i przedtrzonowych, na których mogą powstawać ostre krawędzie. Ostre krawędzie zębów uszkadzają błonę śluzowa jamy ustnej przez co utrudniają koniowi pobieranie pokarmu a to z kolei powoduje, ze koń znacznie słabiej rozdrabnia pokarm i jest on gorzej trawiony przez organizm a w efekcie następuje utrata masy ciała konia. Kontrolę uzębienia konia powinien wykonać weterynarz 2 razy w roku.

Po czym poznamy, że coś jest nie tak i należy wezwać weterynarza?

Profilaktyka zdrowotna pozwala nam zminimalizować ryzyka urazów czy choroby, ale oczywiście nie likwiduje ich całkowicie. Wielokrotnie w codziennym kontakcie z końmi zdarzają się nam sytuacje w których mamy wątpliwości co do samopoczucia naszego konia i często stoimy przed dylematem – czy to już pora na wezwanie weterynarza? a może jestem tylko przewrażliwiona/przewrażliwiony … czy może jednak to już czas?
Z pewnością przy tego typu wątpliwościach zawsze lepiej poprosić o konsultację weterynaryjną, nawet jeżeli do końca nie jesteśmy pewni czy jest ona potrzebna. Poniżej przytaczamy wam zachowania koni po których można rozpoznać zdrowego konia, oraz takie które sygnalizują nam, że jest coś nie tak. My jako osoby mające codzienny kontakt z koniem jesteśmy w stanie zauważyć i wykryć wiele sygnałów i przy właściwym ich rozpoznaniu możemy natychmiast pomóc.

Oznaki dobrego samopoczucia

  • Koń czujny z ruchomymi uszami i czystymi jasnymi oczyma;
  • Gładka, błyszcząca, płasko leżąca sierść;
  • Łososioworóżowe błony śluzowe;
  • Skóra przesuwa się łatwo i gładko;
  • Odchody o typowej konsystencji, kolor ciemnobrązowy, normalna ilość wypróżnień to około 15 razy na dobę;
  • Mocz bezbarwny lub jasnożółty;
  • Koń stoi na wszystkich nogach, czasami może lekko podgiąć jedną z tylnych kończyn (nigdy przednią!);
  • Brak oznak opuchlizny, pocenia się, ran i innych nieprawidłowości;
  • Normalne tętno (35-42 uderzeń na minutę u konia w spoczynku), temperatura (37,5 – 38,5 ᵒC) i oddech
  • Zachowany apetyt
  • Skóra elastyczna, od razu rozprostowująca się po uniesieniu fałdu (tzw. test elastyczności);
  • Normalny czas wypełniania kapilar (po uciśnięciu dziąsła błona śluzowa blednie, po odjęciu palna powinna natychmiast się zaróżowić);
  • Koń nie ma nadwagi lub niedowagi;
  • Po nocy ściółka w boksie nie powinna być skopana lub skotłowana.

Oznaki choroby

Przy wystąpieniu nawet jednego z poniższych objawów powinniśmy potraktować to poważnie i zdiagnozować przyczynę a w razie potrzeby wezwać weterynarza.
Objawy niepożądane:

  • Zwieszona głowa z nieruchomymi uszami;
  • Zapadnięte, półotwarte oczy, wypływ z oczu lub nosa, widoczna trzecia powieka;
  • Wiotka skóra o obniżonej elastyczności;
  • Sierść matowa, nastroszona lub oznaki nadmiernego wydzielania potu;
  • Brak łaknienia;
  • Nienormalne odchody – luźne, zbyt suche lub ich całkowity brak;
  • Inny kolor moczu – brązowy, ciemnożółty lub czerwony;
  • Zażółcone, sine lub blade błony śluzowe – oznaka żółtaczki, braku tlenu lub anemii;
  • Uniesiona przednia kończyna lub przestępowanie z nogi na nogę;
  • Nienormalne zachowanie i oznaki dyskomfortu – uderzanie kończynami w brzuch, chodzenie po boksie, tupanie, gwałtowne tarzanie się (choć nie należy tego mylić z narowami);
  • Powolny powrót różowego zabarwienia błony śluzowej – tzw. test wypełniania;
  • Duszność lub przyspieszony oddech;
  • Podniesiona lub obniżona temperatura ciała o 0,5ᵒC;
  • Przyspieszone lub spowolnione tętno;
  • Wyraźna nadwaga bądź niedowaga;
  • Ostry, nienormalny zapach kopyt.

choroba1 koń wykazujący objawy kolki
choroba1 koń oglądający się na boki – bóle narządów jamy brzusznej, objawy kolki od lekkiego do średniego stopnia nasilenia,

choroba1 objawy kolki od średniego do ciężkiego stopnia nasilenia

choroba1 koń apatyczny, w stanie zaawansowanej choroby

Zestaw pierwszej pomocy

Pamiętajmy, że obcując z końmi musimy zawsze mieć pod ręką zestaw pierwszej pomocy, do którego możemy sięgnąć w różnych codziennych sytuacjach. W stajniach rekreacyjnych zestaw pierwszej pomocy (apteczka) mają instruktorzy, ale gdy posiadasz własnego konia należy samemu o to zadbać. Co więc powinno się tam znaleźć?

  • Bandaże (dziane, elastyczne, płócienne), kompresy, Wata opatrunkowa i sterylna gaza oraz nożyczki.
  • Plaster.
  • Termometr.
  • Wazelina (pomocna przy mierzeniu temperatury, ale też do natłuszczania zniszczonych kopyt konia).
  • Spirytus skażony oraz rywanol.
  • Preparaty na muchy – ukąszenia much końskich mogą być bardzo niebezpieczne dla koni (więcej w artykule Mucha końska), dlatego zawsze w okresie ich występowania należy mieć preparaty odstraszające te natrętne owady.
  • Kompresy rozgrzewające – przydatne przy leczeniu urazu stawów, nadwyrężonych czy naciągniętych ścięgien i wiązadeł, zapewnia miejscowe działanie przeciwbólowe, i przeciwzapalne.
  • Dziegieć (Uwaga! płynny środek o nieprzyjemnym zapachu), używany jako środek antyseptyczny i bakteriobójczy przy wykonywaniu opatrunków i przy pielęgnacji kopyt u koni.
  • Glinka kaolinowa (przeznaczona dla koni w treningu sportowym, daje efekt chłodzący lub rozgrzewający).
  • Wyciąg wodny z oczaru wirginijskiego używany na otarcia (Ciekawostka! Nie wiem czy wiecie, ale jest to bardzo tani środek stosowany również w kosmetyce dla ludzi do np. demakijażu, oczyszczający skórę z nadmiaru łoju, zmniejsza worki pod oczami, zmniejsza wielkość porów).
  • Antybiotyk w proszku, sprayu lub kremie – na przykład może to być Fatroximin Topic Spray (spray, dość skutecznie odkaża miejscowe rany u koni – barwi je na czerwono.), CTC SPRAY 211ML lub ANIMEDAZON SPRAY 211ML (spray, skuteczne miejscowe odkażanie ran i kopyt – zabarwia na niebiesko).
  • Sól glauberska (środek działający przeczyszczająco stosowany przy zaparciach, zatkanych jelitach czy tez ostrych niestrawnościach).

Jeżeli brakuje ci doświadczenia w używaniu niektórych z powyższych środków, a szczególnie przy ich pierwszym użyciu zawsze zapytaj o zdanie osobę doświadczoną lub weterynarza!

Bibliografia: Konie i kuce, Kompendium wiedzy (Tamsin Pickeral)

Źródło: http://www.horseplanet.pl/jak-dbac-o-konia-profilaktyka-oznaki-zdrowia-oznaki-choroby/